تجزیه لاین × تستر برای صفات زراعی در آفتابگردان

چکیده آفتابگردان یکی از گیاهان روغنی مهم در ایران است. جهت تولید هیبرید های پرمحصول آفتابگردان، نیازمند اطلاعاتی در رابطه با وراثت پذیری و ترکیب پذیری های عمومی و خصوصی لاین های مورد استفاده هستیم. به منظور بررسی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و اثرهای ژنی در آفتابگردان، نه لاین نرعقیم و چهار تستر به صورت لاین × تلاقی داده شدند. هیبریدهای حاصل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در منطقه کرکج در سال 1389 مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد دانه های پوک در هر طبق، تاریخ پایان گلدهی، زمان رسیدگی و درصد روغن تحت کنترل اثرهای افزایشی بودند. در حالی که برای قطر طبق، وزن هزار دانه، وزن دانه های هر طبق، تعداد دانه های هر طبق، شروع گلدهی، عملکرد دانه و عملکرد روغن نقش هر دو نوع اثر افزایشی و غالبیت دیده شد. اما نقش اثرهای افزایشی بیشتر بود. از نظر عملکرد دانه و روغن لاین های نر عقیم 38، 33 و 148 و تسترهای r50 و r56 از ترکیب پذیری عمومی بالاتری برخوردار بودند. ترکیبات r19 × 344، r50 × 262 و r50 × 330 به ترتیب از نظر عملکرد روغن و دانه بالاترین ترکیب پذیری خصوصی را داشتند.